Berlin Teknik Üniversitesi'nden bir Türk akademisyen, Geleceğin Avrupa Kütüphanesi projesi aracılığıyla bilgiye erişimi ve sentezi kolaylaştırmak amacıyla kütüphaneleri yapay zeka ile birleştirmeye yönelik çığır açıcı bir girişime öncülük ediyor.
Yapay zekanın önümüzdeki on yılda günlük hayata her yerde entegre olacağını öngören Şahin Albayrak, Stanford ve Yale gibi prestijli üniversite kütüphanelerinin devam eden dijitalleşmesine dikkat çekti.
Albayrak, ABD'de Stanford Üniversitesi'nin yapay zeka laboratuvarında araştırmalar yaptı ve 30 yaşında profesör oldu. Berlin Teknik Üniversitesi'ne döndükten sonra Almanya'daki ilk Dağıtık Yapay Zeka Laboratuvarı'nın (DAI-Labor) kurucusu ve başkanı oldu. Albayrak ayrıca Almanya'nın koronavirüse karşı 2,5 milyar Euro'luk yapay zeka araştırma girişimine de öncülük etti.
Anadolu'ya, fiziksel raflar yavaş yavaş boşalsa bile yapay zekanın geniş dijital arşivlere erişimi kolaylaştırma konusundaki dönüştürücü potansiyelini vurguladı.
Albayrak, “Kimse yapay zekanın ilerleyişini durduramaz. Fiziksel kitaplar bir süreliğine rafları süslemeye devam etse de bilgimizin çoğu dijitalleşecek ve 24 saat erişim sağlanacak. On yıl içinde kütüphaneler yapay zeka ile donatılacak” dedi.
Yapay zeka gelişmeleriyle birlikte kütüphanecilerin değişen rolünün altını çizdi. Kütüphaneciler yeni yayınlar oluşturmaya ve bunları yapay zeka sistemlerine entegre etmeye geçiş yapacaklar.
“Yapay zeka kütüphanecilerin yerini almayacak ancak sürekli öğrenmeyi gerektirecek” dedi.
Yapay zekanın kısa vadeli gidişatına değinerek iki temel işlevi tanımladı: Konuşmaya dayalı yapay zeka ve veri analizi. Kullanıcıların yapay zeka ile sorunsuz bir şekilde etkileşime girdiği ve kısa ve öz analizleri hızla aldığı bir gelecek hayal etti.
“Bu yaklaşım tüm mesleklerde verimlilik vaat ediyor” diye ekledi.
Geleceğin Avrupa Kütüphanesi projesinin, geleneksel kütüphane hizmetlerinde devrim yaratmaya hazır, bilginin yayılmasında bir paradigma değişikliğini somutlaştırdığını söyledi.
Uzun süredir ölçeklenebilir yapay zeka çözümleri tasarlamaya kendini adamış olan Albayrak, endüstrileri ve toplumsal refahı geliştirmek için yapay zekadan yararlanma konusundaki kararlılığını vurguluyor.
Otonom araçlar, geleceğin işyerleri ve sağlık hizmetlerindeki yapay zeka gelişmelerinin yanı sıra, kütüphanelere özel olarak devam eden yapay zeka girişimlerinin de altını çizdi.
Mevcut proje olan Geleceğin Avrupa Kütüphanesi'ne dikkat çekerek, projenin kapsamlı yapay zeka entegrasyonu yoluyla kütüphanelere fiziksel erişimde devrim yaratma amacını vurguladı.
Kütüphanelerde bilgiye erişim ve yönetim biçiminde önemli değişiklikler öngören Albayrak, kitaplara fiziksel erişim, bilgi analizi ve kütüphanecilik mesleği olmak üzere üç temel dönüşüm alanını detaylandırdı.
“Araştırmamız, bilgilerin dijital olarak sunulduğu ve kitapların raflar yerine sabit disklerde yer aldığı bir değişime işaret ediyor. Kullanıcılar, özetlenmiş verileri almak için yapay zeka sistemlerinde gezinecek ve kütüphaneciler, yapay zekayı iş akışlarına dahil etmeye uyum sağlayacak, veri geçerliliğini sağlayacak ve kullanıcılara sunacak. birden fazla kaynaktan sentezlenmiş bilgilerle” dedi.
“Yaptığımız çalışmayla, öncelikle kitapların artık raflarda değil, hard disklerde yer alacağını ve her şeyin dijital ortamda sunulacağını görüyoruz. İkinci olarak, yapay zeka aracılığıyla hangi bilgileri istediğimizi belirleyerek sistem, verileri özetleyip verecek. Üçüncüsü de kütüphanecilik mesleği başka bir boyuta taşınacak” dedi.
“Kütüphaneciler yapay zekayı öğrenecek ve verileri güncel tutacak. Bir konuya ilişkin bilgiler, yapay zeka aracılığıyla birden fazla kaynaktan özetlenerek kullanıcıya sunulacak” diye ekledi.
Albayrak, kütüphanelerin yapay zeka ile tam bir dönüşüm geçirmesinin 5-6 yıl sürebileceğini öne sürdü.
Arşivleri ulusların anısı olarak vurgulayarak, hükümetlerin hafızayı güncel tutma ihtiyacını vurguladı. Kütüphane bilgilerinin evrensel erişim için dijitalleştirilmesinin mantıklı bir politika olduğunu söyledi.
Önde gelen Avrupa üniversitelerini yapay zeka donanımı alanında kapsayan projenin devam ettiğini, bunun çeşitli konulara ışık tutma ve küresel kütüphaneleri etkileme potansiyeline işaret ettiğini söyledi.
Telif hukuku uygulamalarına ilişkin Albayrak, dönüşüme uyum sağlamalarının kaçınılmaz olduğunu vurguladı. Kullanıcıların kitapların tamamını satın almak yerine erişilen içerik bölümlerine göre ödeme yaptıkları potansiyel yeni ödeme modellerini açıkladı. Ek olarak, yazarlara çeşitli ödeme planları sunan yapay zeka sistemlerinin de altını çizdi
Yorumlar kapalı.