Bu ayın başlarında Kuzey Afganistan'daki aşırı koşullardan sağ kurtulduktan sonra UNICEF'e konuşan 11 yaşındaki Hacera, “Su baskınlarında her şeyimizi kaybettik” dedi. “Evimiz yıkıldı, sağlık ocağımız bile hasar gördü. Bu yüzden burada, komşumun evinde tedavi olmak zorunda kalıyorum.”
Hacera, vahim insani krizin daha da kötüleştiği Afganistan'da hayatta kalan binlerce insan arasında yer alıyor.
Son haftalarda ülkenin kuzeydoğu ve kuzeybatı illerinde meydana gelen şiddetli seller yüzlerce insanı öldürdü, gıda güvensizliğini artırdı ve ülke çapında 80.000'den fazla vatandaşı olumsuz etkiledi.
Şiddetli yağmurlar ve kötüleşen açlık, Afganistan'da tırmanan iklim krizinin son işaretleri. Dünya Gıda Programı'na (WFP) göre iklim değişiklikleri, önümüzdeki aylarda daha yıkıcı sellere katkıda bulunacak “düzensiz bir hava durumu düzenine” yol açtı.
11 yaşındaki Hacera, Afganistan'ın kuzeyinde yakın zamanda meydana gelen sel felaketinde yaralandı. Sağlık merkezi de hasar gördüğünden Hacera'nın artık komşusunun evinde tıbbi bakım görmesi gerekiyor.
“Sel, kitaplarım ve defterlerim de dahil olmak üzere sahip olduğumuz her şeyi aldı ve onlar olmadan okula gidemem.” pic.twitter.com/j4VC7rTb1S
— UNICEF Afganistan (@UNICEFAfg) 19 Mayıs 2024
BM insani ilişkiler ofisinden Edem Wosornu bu hafta yaptığı açıklamada, “Afganistan halkı inandıkları şey uğruna savaşmaya ve zorlamaya devam ediyor. Dünya bu noktada Afganistan halkını terk edemez.” dedi.
Afganistan selden kaynaklanan acıları tek başına çözemez. Taliban'ın 2021'de Kabil'i ele geçirmesinin ardından ekonomisi dünya sahnesinde yalnız kaldı. Bu hareket, yabancı hükümetlerin kalkınma fonlarını kısmasına ve Taliban hükümetini tanımaktan kaçınmasına yol açtı.
Ancak Taliban'a yönelik farklı bakış açıları, sel felaketinden etkilenen Afganlara yönelik insani desteği olumsuz etkilememeli. Finansal erişim ve mobilizasyon engelleri devam ederse, daha fazla Afgan'ın yoksulluğa ve kitlesel istihdama sürüklenmesi ihtimali çok açık.
Bütün bunlar, dünyanın iklime karşı en savunmasız ülkelerinden biri olan Afganistan'ın, uluslararası iklim görüşmelerinde dışlanmış bir ülke olarak görülmemesi gerektiğini açıkça ortaya koyuyor. Kabil'de iktidarı kimin devraldığına bakılmaksızın, doğal afetler ve iyileşmeye yönelik sürekli katılım milyonlarca kişinin yararına devam etmelidir.
Durumun ciddiyeti göz önüne alındığında, uluslararası toplumun Afganistan'da iklimin yol açtığı acılara güçlü bir tepki vermesi gerekiyor. Bu, insani yardıma muhtaç milyonlarca kişiye artan ekonomik desteğin yanı sıra aşırı hava olayları karşısında acil müdahale yeteneklerini desteklemek için uzun vadeli yardımı da içeriyor.
Ezici yardım
Bu durum uluslararası topluma ekonomik yardımı destekleme sorumluluğunu uzun vadeli bir zorunluluk olarak yüklüyor. Avrupa Birliği acil acil yardım için yalnızca 400.000 Avro (434.384 ABD Doları) taahhüt ederken, Amerika Birleşik Devletleri sahadaki ortak kuruluşlarla temasa geçerek sel sonrası “iyileştirme çabalarını” destekleme sözü verdi.
Bu seviyedeki ekonomik yardım yetersiz ve sahadaki ihtiyaçlarla çelişiyor. Örneğin, BM'nin Afganlar için milyonlarca dolarlık beslenme yardımına ihtiyacı var ve yüksek riskli topluluklarda dayanıklılık oluşturma projelerini finanse etmek için somut bir taahhüt gerektiriyor.
Bu önemlidir, çünkü Avrupa Birliği gibi kilit bağışçılar çok sektörlü bir müdahale stratejisinde ısrar ediyorlar, ancak sel sonrası kazanımları bilgilendirmek için kesintisiz ekonomik yardım konusunda yetersiz kalıyorlar.
Bu, barajlar ve sulama kanalları gibi iklime uyumlu altyapılara kalıcı olarak odaklanmayı gerektiriyor. Afganistan'da su yönetimi ve erken uyarı sistemlerinin desteklenmesi, aynı zamanda önemli bir gelir kaynağı olan kaynak açısından zengin tarım arazilerinin daha fazla kaybını önlemenin de anahtarıdır.
“Bu köyün kadınları bana evlerin üçte birinin tamamen yıkıldığını söyledi.”
Selden etkilenen bir bölgede duran ülke direktörümüz Hsiao-Wei Lee, yakın zamanda meydana gelen selin etkilerini anlatıyor #Afganistan ve gelecekte risklerin nasıl azaltılacağı. pic.twitter.com/2oMHhWFs2U
— Afganistan'da WFP (@WFP_Afghanistan) 27 Mayıs 2024
Ancak pek çok Batılı devlet, Afganistan'da iklim değişikliğine karşı dayanıklılığa yönelik bu uzun vadeli yollara öncelik vermek konusunda isteksiz.
Afganistan'daki uluslararası kalkınma örgütlerinin acil müdahale öncelikleri ile Batılı hükümetlerin öncelikleri arasında giderek büyüyen bir uyumsuzluk var. Bağışçıların bu yılki insani yardım çağrısının yalnızca yüzde 6'sını karşıladığı göz önüne alındığında, Afganistan'da hayat kurtaran BM yardımını engellemekten dolayı suçun büyük kısmı Batılı hükümetlere düşüyor.
Her zamanki gibi işlerin değişmesi gerekiyor. Uluslararası yardımın azalması, önümüzdeki aylarda hamile kadınların ve reşit olmayan çocukların acılarını ağırlaştırma riski taşıyor ve bu da onları hayat kurtaran beslenme desteğine daha bağımlı hale getiriyor. Afganistan'da insan hakları konusunda sesini yükselten Batılı hükümetlerin kendi güvenilirliklerini kanıtlamaları gereken bir nokta var: Milyonların hayatını, özgürlüklerini ve hayatta kalmalarını ilgilendiren iklim önceliklerine yönelik seçici desteği sona erdirmek.
Zaman tükeniyor
Afganistan zaman kaybı yaşıyor. Ülkeye, Küresel Çevre Fonu (GEF) aracılığıyla bağışçı projeleri için milyonlarca dolarlık iklim fonu sözü verildi. Ancak onlarca yıldır süren savaş ve askeri müdahaleler insani acıları artırırken, bu girişimlerin hiçbiri son yıllarda başarıya ulaşmadı.
Kuzey Afganistan'daki ani selde yüzlerce kişi öldü ve 1.600'den fazla kişi yaralandı https://t.co/n2SuCmqS9G pic.twitter.com/5AojmQnq25
— Reuters (@Reuters) 12 Mayıs 2024
Ancak insani yardımın önündeki engeller en çok Afgan halkını etkilemeye devam ediyor. Washington, Afganistan'ın merkez bankası fonlarını serbest bırakacağına dair hiçbir işaret göstermiyor ve Taliban'a karşı yaptırımları destekliyor. Aslında bu adımlar, yabancı bağışçıları Afganistan'da hayat kurtaran insani yardımları koordine etmekten caydırdı ve gelecekte geri dönüş şansını azalttı.
Benzer şekilde, aciz bir Afgan bankacılık sistemi, BM'nin acil yardım çabalarını ciddi şekilde artırma riskiyle karşı karşıyadır.
WFP, hayati öneme sahip gıda yardımını yaklaşık 16 milyon Afgan'a ulaştırarak Afganistan'ın Haziran ayına kadar ayakta kalmasına yardımcı olmak için 670 milyon dolar sağlamayı hedefliyor. Ancak mali engellerin ve sınırlı uluslararası iradenin varlığı nedeniyle, sel sonrası koordinasyonun sağlanması zorlu bir görevle karşı karşıyadır.
Ufukta daha yoğun hava olayları varken, ülkelere siyasi çekinceleri bir kenara bırakıp iklim değişikliğine küresel bir sorun olarak yaklaşmaları tavsiye edilir.
,,
Olumsuz iklime maruz kalma, çatışmaların vurduğu ülke için kalıcı bir zorluk teşkil ediyor. Halkı, sürekli uluslararası destek olmadan bu fırtınayı atlatamaz.
Ani sel baskınlarında binlerce ev ve iş yeri yıkıldı ve daha fazla nüfus kesiminin ciddi gıda güvensizliği olarak tanımlanmasının önlenmesine ciddi bir ihtiyaç var.
Afganistan'ın ayrıca aşırı hava olaylarının öngörülebilirliğini desteklemek için erken uyarı sistemlerine de zemin hazırlaması gerekiyor. Bunu yapmak, kapasite boşluklarını doldurmak ve “know-how” üretmek için uluslararası ortakların tutarlı, sınırsız teknik uzmanlığını gerektirir.
Özetle, Afganistan'ın krize müdahalesine öncelik verilmesi ve artan sellerin yol açtığı hasarın azaltılmasına yardımcı olunması acil bir ihtiyaçtır.
Olumsuz iklime maruz kalma, çatışmaların vurduğu ülke için kalıcı bir zorluk teşkil ediyor. Halkı, sürekli uluslararası destek olmadan bu fırtınayı atlatamaz.
Yorumlar kapalı.